dinsdag 13 november 2012



Vlucht met Emirates

Onderweg in de tijd, zijn of niet zijn


Wij zitten in zwaar weer. Links voor me een oude buitengewoon dikke Arabische vrouw en haar vroom zwart geklede dunne dochter. De vader met vlossige witte baard  bidt onophoudelijk, de mond onrustig bewegend, de handen half ten hemel.

Mijn tomatensap klotst uit het transparante plastic glas. Een zware man op anderhalve stoel naast me trekt wit weg.

Allah heeft het dan wel voorbeschikt, zo schokkend tussen hemel en aarde overweegt hier de angst.

Boven de zwarte zee wordt het rustiger. De karretjes met eten en drinken komen weer op gang. De horizon in de kleine ruitjes kleurt rood. Voor wij in Dubai landen zit ik als minderheid in een andere wereld, het slechte weer heeft ons verbroederd.

Lang geleden reisde ik met een nachttrein door Servië dat toen nog Joegoslavië heette. 
Een hevig onweer hield de coupe uit de slaap. De vierkante slecht geschoren Slavische koppen lachten hun angst weg. We deelden angst en sigaretten, sliwowitz ging rond.
In Belgrado bekeek ik ze anders dan in Zagreb.



Herinnering kan een idee levend houden
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: kijk op  www.eneo-ateliers-urn.com




dinsdag 9 oktober 2012

Een ereveld met vraagtekens

Onderweg in de tijd, zijn of niet meer zijn

De weg naar het ereveld Menteng Pulo hobbelt door de passar Menteng Pulo. Na de geaircode taxi is het buiten hemeltergend heet en vochtig. Het ereveld vroeger buiten Jakarta wordt nu omsloten door hoge flats. Het is er strak en stil en plechtig zoals een ereveld hoort te zijn. Hier geen onderscheid in rang of stand. Onder tropisch gras wordt gelijk gemaakt wat verheffing had in een andere tijd.

Iets in het beeld lijkt niet te kloppen. Na enige tijd stil voor me uit te kijken zie ik het plotseling: de witte kruizen zijn ongemakkelijk groot. Wij hebben duidelijk minder ervaring dan de Duitsers, de Amerikanen of de Fransen als het gaat om kruizen op oorlogs- begraafplaatsen.

Menteng Pulo werd in 1947 geopend door generaal Spoor. Twee jaar later werd hij hier zelf bijgezet. De generaal sneuvelde niet, hij overleed onverwacht tijdens de lunch.
De dood van Spoor werd in verband gebracht met zijn onderzoek naar corruptie in de hoogste leidinggevende kringen van Nederlands-Indië. Vermoord of een hartaanval, het is nooit opgehelderd.

Bescheiden ligt de generaal tussen de andere slachtoffers uit de koloniale tijd.
Zijn keus hier begraven te worden heeft in alle bescheidenheid iets voornaams.


Herinnering kan een idee levend houden
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: kijk op  www.eneo-ateliers-urn.com


donderdag 6 september 2012



Klaproos voor een Poolse soldaat.



Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn


Op veel plaatsen is in de 2e wereldoorlog hevig gevochten en vreselijk geleden.
Wij kennen de namen, een enkel voorbeeld, Stalingrad, Normandie, Arnhem, Berlijn, ....... de lijst is lang. 

Monte Cassino ten zuiden van Rome hoort daarbij. Van januari tot mei 1944 verloren de Duitsers 20.000 en de geallieerden 50.000 man in de strijd om het klooster op de gelijknamige berg. Wij hebben geen voorstelling van wat er zich heeft afgespeeld.

Het is gortdroog, de hitte kraakt in de stilte, ik loop van het herstelde Monte Cassino klooster de heuvel op naar de Poolse erebegraafplaats. Hier liggen 1052 Polen die sneuvelden in geallieerd verband.

Het raakt me als ik het graf zie van generaal Wladyslaw Anders.
Hij overleefde de oorlog, stierf pas in 1970 in Londen, maar wilde hier begraven worden
tussen zijn soldaten.


Herinnering kan een idee levend houden
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: kijk op  www.eneo-ateliers-urn.com



maandag 13 augustus 2012

J.C. Bloem, de dichter van het verlangen




Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn.


‘Denkend aan de dood kan ik niet slapen,
 En niet slapend denk ik aan de dood’

Het zijn de bekende regels van de dichter J.C. Bloem (1887-1966) uit zijn gedicht Insomnia. 
Deze regels werden laatst weer geciteerd bij de herdenking in Alphen aan de Rijn.

Bloem is een dichter die ik zeer bewonder, hij is de dichter van het verlangen. Verlangen en herinnering kunnen niet zonder elkaar.
Door te schrijven over de dood en het verloren verleden vertelt hij ons zijn visie op het leven.
In het gedicht ‘De gelatene’ vat hij de herinnering samen met de regel: ‘En dan: ‘t had zoveel erger kunnen zijn.’

Om de dichter recht te doen is hier het complete sonnet ‘Insomnia’

INSOMNIA

Denkend aan de dood kan ik niet slapen
En niet slapend denk ik aan de dood,
En het leven vliedt gelijk het vlood,
En elk zijn is tot niet zijn geschapen.

Hoe onmachtig klinkt het schriel ‘te wapen’
Waar de levenswil ten strijd mee noodt,
Naast der doodsklaroenen schrille stoot,
Die de grijsaards oproept met de knapen.

Evenals een vrouw die eens zich gaf,
Baren moet, of zij al of niet wil baren,
Want het kind is groeiende in haar schoot,

Is elk wezen zwanger van de dood,
En het voorbestemde doel van ‘t paren
Is niet minder dan de wieg het graf.




Herinnering kan een idee levend houden
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: kijk op  www.eneo-ateliers-urn.com





dinsdag 10 juli 2012

Stilstaan bij Vietnam monument


Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn

Na de koffie bij Starbucks met de fiets op weg naar Arlington National Cemetery. Het is begin april, strak blauwe lucht, 21 graden, de kersenbloesem rondom het meer in volle bloei.
Niets mooier in Washington, dan met dit weer langs de monumentale symbolen uit de geschiedenis van de US te rijden.

Op weg naar Arlington kun je het Vietnam- monument niet missen. 58.193 Namen gegraveerd in hoogglans zwart graniet. Je loopt langzaam naar beneden, verliest de horizon, ziet jezelf weerspiegeld in de lange lange rijen met namen. Je spiegelbeeld staat tussen de doden.

Broers, zusjes, kinderen, kleinkinderen zoeken de naam van hun ‘soldier’. Dan gaan ze op een stukje papier met een potlood de naam afwrijven. Ze doen dat bijna plechtig, geven zin aan een zinloos stukje papier.

Zoveel namen voor evenzoveel verlies. Maya Lin was 21 toen zij het monument ontwierp. Met haar abstracte kunst roept ze onbekende emoties op, misschien omdat je jezelf erin terug vindt.



Herinnering passend vormgeven is een kunst.
Eneo-ateliers geeft herinnering vorm met herinneringsboten.
Hoe wij dat doen? Kijk op : eneo-ateliers-urn.com