dinsdag 25 juni 2013


Eneo-ateliers


Door een vis mogen wij bij God op tafel kijken



Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn


“Oom Karel”, liet ik me ontvallen nadat de huisbediende in djellaba de deur van de kamer achter ons had dicht gedaan. Die kamer was prachtig, gekleurde tegeltjes, gebrandschilderd glas, filigraan stucwerk, smeedijzeren lampen, een echt tapijt. 
Zo stel je je een riad, een hotel in de medina, voor.

“Wat bedoel je met oom Karel?” vroeg mijn vrouw
“Oom Karel was de hond van Greet en Henk, vrienden van mijn ouders. 
Van Henk heb ik mijn liefde voor Achterberg. 
“Schrijft die dichter die zijn hospita vermoordde over honden?”
“Nee, met uitzondering van een sonnet over een vis schrijft hij nooit over dieren.”
“Waarom zei je dan oom Karel?”
“Greet had een oom Karel met verontrustend meurende voeten en toen hun hond oud          werd zijn ze die hond naar hem gaan noemen”
“Vind je die lucht hier dan zo erg?”, vroeg ze. “Ja” zei ik, “om morgen te vertrekken.” 
“Het is niet van een hond, het komt van de voeten die in het tapijt zitten”.
“Even erg”, zei ik.

Naar Achterberg en de vis vroeg ze niet meer.
Weken later thuis, heb ik het gedicht met de vis opgezocht om mijn geheugen te controleren. De tijd had het, op de hagedis na, nauwelijks aangetast.

Ichthyologie

Er is in zee een coelacanth gevonden,
de missing link tussen twee vissen in.
De visser weende van verwondering.
Onder zijn ogen lag voor het eerst verbonden

de eeuwen onderbroken schakeling.
En allen die om deze vis heen stonden
voelden zich op dat ogenblik verslonden
door de millioenen jaren achter hen.

Rangorde tussen mens en hagedis
en van de hagedis diep in het stof,
verder dan onze instrumenten reiken.

Bij dit besef mogen wij doen alsof
de reeks naar boven toe hetzelfde is
en kunnen zo bij God op tafel kijken.

Door een krantenbericht herinnert Achterberg zich de symboliek van de vis bij de oude Christenen. De discipelen waren vissers, hun leidsman werd de visser van mensen. De herinnering aan de vis gebruikt Achterberg om vorm te geven aan zijn geloof. 

Herinnering goed vormgeven is een kunst,
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: Kijk op www.eneo-ateliers.com



dinsdag 18 juni 2013


Eneo-ateliers

Stravinski en San Michele  en de honderd jaar oude 
‘Le sacre  du printemps’


Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn


Over water met een vaporetto op weg naar het glaseiland Murano stap ik uit op het dodeneiland San Michele. Het moet zo zijn, een van onze Eneo herinnerings boten heeft de vorm van een gondel en draagt de naam San Michele.

Het regent druilerig over land en water. De lucht, loodgrijs ontkent de horizon.

Jgor Stravinski een van de belangrijkste componisten van de 20e eeuw wilde hier begraven worden. Destijds werd hij gebracht door een glanzend zwarte rouwgondel.
Er liggen bloemen en wat steentjes op de eenvoudige plaat. Dit jaar werd ‘le sacre du printemps’ honderd jaar. Voor kenners en liefhebbers begon met dit stuk de muziek van de 20e eeuw. Geen bijlage bleek hem dit jaar vergeten.

Waarom wil iemand die in Rusland geboren is, in New York overlijdt, begraven worden op het Grieks Orthodoxe deel van San Michele.

Hoeveel behoefte aan vormgeven na je dood kan je hebben na een leven zo vol vormgeven als dat van Jgor Stravinski?

Herinnering passend vormgeven is een kunst
Eneo-ateliers doet dat met herinnerings boten.

Hoe wij dat doen kijk op: www.eneo-ateliers-urn.com


dinsdag 4 juni 2013


Stolpersteine

Onderweg in de tijd, zijn en niet meer zijn

Nawinter noemde mijn krant dit voorjaar. In de late lente avond word ik op weg naar huis overvallen door een fikse bui. Hoofd en paraplu buigen tegen de wind in. In de Brusselse straat waar ik dagelijks loop glimmen in het lantaarnlicht twee natte messing plaatjes. Nieuwsgierig sta ik stil en buig verder voorover. Ze zitten vast in het trottoir, tien bij tien cm schat ik ze.

              HIER WOONDE                                             HIER WOONDE
      LOUIS ELEKAN                          SOPHIE ELEKAN-
                 GEB. 1890                                         WESLEY
          VERMOORD  19.8.1942                                        GEB. 1868
                 AUSCHWITZ                                       VERMOORD  30.4.1943
                                                                                     SOBIBOR

De tegeltjes raken een zenuw. Hier krijgen twee slachtoffers een naam. Hier werden Sophie Elekan-Wesley en Louis Elekan gedwongen de deur van hun huis, Brusselse straat 58, voorgoed achter zich dicht te trekken.

Hoelang liggen die plaatjes hier en van wie is het initiatief?

‘Stolpersteine’ zegt een vriend een dag later. Ze liggen in heel Europa. Stolpersteine  gegoogeld. Het blijkt een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig (1947).

70 jaar geleden woonden Louis Elekan en Sophie Elekan-Wesley bij mij om de hoek. Anoniem vermoorde buren krijgen hun naam terug. Voortaan loop ik in de Brusselsestraat langs hun deur.

De installatie Stolpersteine houdt de herinnering aan de Shoah levend door de slachtoffers hun naam terug te geven op de plek waar ze ooit woonden. Onze geschiedenis wordt erdoor in het nu gemarkeerd.

Herinnering kan een idee levend houden
Eneo-ateliers helpt met het vormgeven van herinnering.

Hoe wij dat doen: kijk op  www.eneo-ateliers-urn.com